|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
HISTORIA INTERNY POLSKIEJ Seweryn Sterling – współtwórca polskiej pulmonologii i ftyzjatrii Jerzy Supady Katedra i Zakład Historii Medycyny i Farmacji, Uniwersytet Medyczny, Łódź Streszczenie: Seweryn Sterling urodził się w Tomaszowie Mazowieckim 21 lutego 1864 roku. Pochodził z rodziny żydowskiej, która uległa szybkiej polonizacji. Medycynę studiował na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. Początkowo pracował w Tomaszowie Mazowieckim. W 1894 roku przeniósł się do Łodzi. W tymże mieście założył pierwszy w Królestwie Polskim „oddział dla piersiowo chorych”. Za sprawą Sterlinga otwarto pierwszą w Łodzi poradnię przeciwgruźliczą (1910 r.). W działalności naukowo-klinicznej preferował metody klimatyczno-higieniczne, między innymi ruch, światło, dietę itp. Leczenie tuberkuliną stosował z wielkim umiarem. Do diagnostyki gruźlicy wprowadził badanie tętna i ciepłoty ciała. Stworzył oryginalną klasyfikację gruźlicy, która od 1925 roku stała się w Polsce obowiązująca. Napisał 174 prace naukowe, w tym dwa podręczniki. Był aktywnym członkiem wielu towarzystw naukowych w kraju i za granicą. W 1928 roku otrzymał w Wolnej Wszechnicy Polskiej tytuł profesora. Zmarł 6 sierpnia 1932 roku w Rabce. Został pochowany na cmentarzu żydowskim w Łodzi. Słowa kluczowe: ftyzjatria, historia medycyny, leczenie gruźlicy, medycyna polska, pulmonologia, Seweryn Sterling – biografia Seweryn Sterling urodził się 21 lutego 1864 roku w osiedlu Gustek w Tomaszowie Mazowieckim, w żydowskiej rodzinie Jakuba i Franciszki z domu Goldman. Rodzina Sterlingów ule- gała szybkiej polonizacji, zwłaszcza od czasu pełnienia przez ojca funkcji sekretarza znanego polskiego powieściopisarza Józefa Ignacego Kraszewskiego. Już we wczesnej młodości Se- weryn odczuwał silną więź z polskim społeczeństwem i losami Polski, czego dowodem była przynależność (w okresie studenc- kim) do niepodległościowego Związku Młodzieży Polskiej. W latach 1883–1889 odbył studia lekarskie na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. W czasie nauki uniwersyteckiej słuchał wykładów między innymi prof. Ignacego Baranow- skiego, w których słynny internista uczył, że walka z gruźlicą to zadanie lekarskie i społeczno-zawodowe [1]. Po otrzymaniu dyplomu lekarza Seweryn Sterling wyje- chał za granicę w celu odbycia stażu specjalistycznego. W la- tach 1889–1891 gościł w klinikach chorób płuc w Wiedniu, Monachium i Jenie. Pracę zawodową w charakterze lekarza fabrycznego rozpo- czął w 1891 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Na okres za- trudnienia w rodzinnym mieście przypadło pogłębienie zain- teresowań młodego lekarza chorobami płuc, głównie gruźlicą. W 1894 roku Sterling ogłosił publikację na temat wyników swoich obserwacji i badań, co spowodowało zwrócenie na nie- go uwagi członków Łódzkiego Towarzystwa Lekarskiego. Wówczas też przeniósł się do Łodzi na stałe, podejmując pra- cę lekarza fabrycznego w firmach „Rosenblatt” i „Jarociński” (1894–1897). Pod koniec 1897 roku podjął się zorganizowania w Szpitalu im. Małżonków Poznańskich pierwszego w Króle- stwie Polskim „oddziału dla piersiowo chorych”. Dwie sale dla przyszłych chorych na gruźlicę pacjentów wyodrębnione zo- stały z oddziału internistycznego dr. Ludwika Przedborskiego [2]. W 1908 roku, po przejściu Przedborskiego na emeryturę, Sterling został ordynatorem całego oddziału wewnętrznego, równocześnie powiększając liczbę łóżek na oddziale dla cho- rych na gruźlicę z 8 do 12. W 1910 roku z inicjatywy Sterlinga otwarto pierwszą w Ło- dzi poradnię przeciwgruźliczą przy Lidze Przeciwgruźliczej (powstała w 1907 r.), a w 1918 roku identyczną poradnię przy Sekcji do Walki z Gruźlicą Wydziału Zdrowotności Publicz- nej (WZP) Magistratu miasta Łodzi (MmŁ). Jego staraniem w 1915 roku zorganizowano w Łodzi pierwszy „szpital sanato- ryjny”. Słynne tezy Sterlinga, które sprecyzował w 1917 roku, zawierały sugestie pożądanych kierunków działań ze strony państwa, samorządu miejskiego oraz społeczeństwa na rzecz walki z gruźlicą w skali ogólnokrajowej. Również z inicjatywy Seweryna Sterlinga powołano Radę Naczelną do Walki z Gruźlicą przy WZP MmŁ. Dzięki tej instytucji zintegrowano w Łodzi profilaktykę oraz lecznictwo stacjonarne wszystkich sektorów służby zdrowia: państwowe- Adres do korespondencji: prof. dr hab. med. Jerzy Supady, Katedra i Zakład Historii Medycyny i Farmacji, Uniwersytet Medyczny, ul. Muszyńskiego 2, 90-151 Łódź, tel./fax: 042-677-92-87, e-mail: jerzysupady@wp.pl Praca wpłynęła: 04.12.2007. Przyjęta do druku: 06.12.2007. Nie zgłoszono sprzeczności interesów. Pol Arch Med Wewn. 2008; 118 (3): 158-160 Copyright by Medycyna Praktyczna, Kraków 2008 Seweryn Sterling – współtwórca polskiej pulmonologii i ftyzjatrii 1 HISTORIA INTERNY POLSKIEJ go, miejskiego, Kas Chorych i Ubezpieczalni Społecznej, Ro- botniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci i Kropli Mleka [3]. W działalności naukowo-klinicznej, nierozerwalnie zwią- zanej z postępowaniem diagnostyczno-leczniczym, Sterling preferował metody higieniczno-klimatyczne: specjalną dietę, racjonalnie dozowane światło słoneczne, przebywanie na świe- żym powietrzu itp. Wobec odkrytej przez Roberta Kocha tuberkuliny podzielał sceptycyzm terapeutyczny wybitnego internisty Alfreda Sokołowskiego. Toteż tuberkulinę stosował wybiórczo i w stanach lekkich. Łódzki lekarz był gorącym rzecznikiem stosowania tuberkuliny dla celów diagnostycz- nych wg metody Pirqueta, Moro lub Mantoux. Badania tego rodzaju wprowadził w swoim oddziale w 1907 roku. Duże znaczenie dla ftyzjatrii łódzkiej miało opisanie i wykorzystanie w praktyce klinicznej oceny częstości tętna (1903) oraz krzywej ciepłoty ciała (1914) jako czynników diagnostyczno-progno- stycznych w gruźlicy płuc [4]. Sterling opracował oryginalną klasyfikację gruźlicy płuc, która na I Zjeździe Przeciwgruźli- czym w Krakowie w 1925 roku została uznana za obowiązu- jącą w Polsce [5]. Sterling opublikował 174 prace naukowe na temat gruź- licy, w tym dwa podręczniki: „O leczeniu gruźlicy w szpitalu i w domu” oraz „Suchoty płuc pospolite”. Ogromne sukcesy S. Sterlinga na niwie społeczno-lekar- skiej dotyczyły miedzy innymi współorganizowania Oddzia- łu Łódzkiego Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego (1900), przewodniczenia Łódzkiemu Towarzystwu Lekarskie- mu (1916–1932), współredagowania Czasopisma Lekarskiego (1899–1908), współzałożenia i współredagowania czasopism Gruźlica i Polska Gazeta Lekarska , członkostwa honorowego Polskiego Związku Przeciwgruźliczego. Sterlinga cechowała patriotyczna postawa, co przejawiło się w czasie strajku szkolnego w Łodzi w 1905 roku, kiedy był aresztowany, a potem długo inwigilowany przez carską Ochra- nę. W 1916 roku z grupą łódzkich lekarzy społeczników spolo- nizował Wydział Zdrowotności Publicznej Magistratu miasta Łodzi. Odznaczony został Krzyżem Niepodległości za udział w niepodległościowej Lidze Państwowości Polskiej (w czasie I wojny światowej) oraz w Kole Radnych Polaków (po 1918 r.). PIŚMIENNICTWO 1.CiechanowskiS.RysżyciaSewerynaSterlinga.In:Gruźlica.Zbiórprac1894–1932. Łódź,1934:IX-XIII. 2.FijałekJ,IndulskiJ.OpiekazdrowotnawŁodzidoroku1945.Studiumorganizacyj- no-historyczne.Łódź,1990:88-420. 3.FijałekA,SupadyJ.GruźlicapłucwŁodziodschyłkuwiekuXIXdo1918r.Zdziejów walkizchorobą.Łódź,2002:111-118. 4.FijałekA,SupadyJ.GruźlicapłucwŁodziwokresiemiędzywojennym(1918–1939). Łódź,2003:159-165. 5.SterlingS.Podstawykliniczneklasyfikowaniasuchotprzewlekłych.In:Gruźlica. Zbiórprac1894–1932.Łódź,1934:86-125. 6.ArchiwumPaństwowewŁodzi.AktaMiastaŁodzi,sygn.6815,6809,7346. 7.PolskaGazetaLekarska.Wydaniespecjalnewzwiązkuzpierwsząrocznicąśmierci prof.drmed.SewerynaSterlinga.1933;33-34. W 1928 roku Wolna Wszechnica Polska, której filia znaj- dowała się również w Łodzi, przyznała Sterlingowi tytuł na- ukowy profesora w zakresie higieny, a Polska Akademia Umie- jętności godność członka – korespondenta [6]. Seweryn Sterling był żonaty i miał czworo dzieci: Janinę (ur. 1900 r.), Kazimierza (ur. 1902 r.), Antoniego (ur. 1903 r.) i Zofię (ur. 1904 r.). W latach 20. XX wieku rodzina Sterlingów mieszkała w Łodzi w kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 111. Prof. dr med. S. Sterling zmarł w 68 roku życia w Rabce 6 sierpnia 1932 roku. Pochowany został na cmentarzu żydow- skim w Łodzi [7]. 2 POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2008; 118 (3) [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Wątki
|