|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Jadwiga IzdebskaRodzina dziecko telewizjaSzanse wychowawcze i zagro�enia telewizjiTrans HumanaWydawnictwo UniwersyteckieBia�ystok 1996Recenzja naukowa:prof. dr hab. Anna Przec�awska prof. dr hab. Edmund Trempa�aProjekt graficzny ok�adki: Wojciech SiwakSk�ad komputerowy programem TEX Alicja JaroszewiczRedakcja techniczna: Wojciech SiwakD Copyright byJadwiga IzdebskaCopyriglri byTrans HumanaWydawnictwo Uniwersyteckieprzy Stowarzyszeniu Absolwent�w i Pracownik�wWydzia�u Pedagogiki i PsychologiiFilii Uniwersytetu Warszawskiego w Bia�ymstokuIS-328 Bia�ystok, ul �wierkowa 20.tel. (085) 42-24-87 w.132, tel./fax.: 42-23-IOBia�ystok 1995Wszystkie prawa zastrze�one All rights rcscrvedNo part of this publication covcrcd by the copyright hereonmay bc reproduccd in any form without the penmssion of the publishcrISBN 83-86696-13-3Ksi��ka finansowana przez Wydzia� Pedagogiki i PsychologiiI filii Uniwersytetu Warszawskiego w Bia�ymstokuSPIS TRE�CIWst�p ...........................................................5I. �rodowisko rozwojowe dziecka - jako poszerzaj�ca si� poprzez mass media przestrze� �yciowa1. Edukacja r�wnoleg�a (nieszkolna), jej miejsce i rola w �yciu dzieci ................................................... 72. Dziecko w �wiecie wielu medi�w .. .. .. ........................ 133. Dzieci�stwo telewizyjne wsp�czesnych dzieci ................17II. Telewizja - jako droga po�redniego oddzia�ywania na dziecko w rodzinie1. Telewizja w �yciu dziecka - przegl�d bada� ... . . .. .. ... . . . . .. 212. Poznawanie i przyswajanie kultury przez dziecko ............403. Telewizja w rodzinie ........ .. ... .. ......... ...................45III. Teoretyczne i metodologiczne podstawy bada�1. Uzasadnienie przedmiotu bada� ..............................522. Rodzina - podstawowe �rodowisko wychowawcze kulturowe, swoista wsp�lnota ludzi . .... .. ..... .. .. ..... ...... 553. Wychowanie rodzinne ......................................... 654. Rodzinny odbi�r telewizji .....................................695. Problematyka badawcza . .... ..................................756. Procedura bada�: metody, techniki, dob�r pr�by badawczej ......................................................80IV. Rodzinno - domowy odbi�r program�w telewizyjnych1. Zakres i charakter rodzinno - domowych kontakt�w telewizyjnych ...................................................892. Udzia� rodzic�w w organizowaniu rodzinno - domowego odbioru telewizji .............................................12aI h nk 1 tlt'I'I1I)ItIJK, Sp. z o.o., Bia�ystok, ul. Sk�adowa 9V. Telewizja - jako czynnik wspomagaj�cy proces wychowania dziecka w rodzinie1. Miejsce i funkcje wychowawcze telewizji w �yciu dziecka ........................................................ 1452. Inicjuj�ca i inspiruj�ca rola telewizji w wychowaniu rodzinnym .................................................... 1703. Telewizja integruj�ca rodzin� . ........... ......... .... ..... ..1814. Kompensacyjna rola telewizji w rodzinie . .... .. ..... .. .. ... 200VI. Telewizja zagra�aj�ca i utrudniaj�ca proces wychowania dziecka w rodzinie1. Telewizja dezorganizuj�ca i zak��caj�ca organizacj� dnia dziecka i rodzic�w ..... .. ... .. ........... ......... .. .....2122. Przejawy ujemnego oddzia�ywania telewizji na dziecko .... 2163. Telewizja dezintegruj�ca rodzin� ............................ 2314. Telewizja wyr�czaj�ca rodzic�w w procesie wychowania dziecka . .. . . . . . . . .. .. .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... .. . 237VII. Pedagogiczne aspekty funkcjonowania telewizji w rodzinie - podsumowanie i propozycje1. Podsumowanie wynik�w bada� ..............................2472. Postulaty i propozycje dotycz�ce roli telewizji w wychowaniu rodzinnym dziecka .......................... . 272Udzia� rodzic�w w organizowaniu rodzinno - domowegoodbioru telewizji .......................................... . 272Pedagogiczne zasady funkcjonowania telewizji . . . . . . . . . . . l7f)Rola szko�y w przygotowywaniu dzieci do aktywne�;<ri selektywnego korzystania z telewizji i innychmass medi�w ................................ .... ... . . . . . . . 2t�:3:3. Problemy do dalszych bada� . .. ....... .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . 286Bibliografia .................................................. .289Summary ..................................................... .301WST�PDziecko od najm�odszych lat rozwija si� pod wp�ywem oddzia�ywania r�nych grup spo�ecznych, instytucji, czynnik�w tworz�cych pozaszkolne �rodowisko jego �ycia. W tym �rodowisku odbywa si� edukacja dziecka, nieszkolna, zwana r�wnoleg��, obejmuj�ca oddzia�ywania zamierzone, planowe jak te� samorzutne, okazjonalne. Dzi�ki oddzia�ywaniom �rodowiskowym dziecko ma mo�liwo�� poznawania nieznanych mu fakt�w, zjawisk dotycz�cych r�nych dziedzin �ycia spo�ecznego, nauki, techniki, kultury.Istotne miejsce w tym procesie zajmuje telewizja. W ostatnich latach Htaje si� ona �rodkiem przekazu stale zmieniaj�cym si� z powodu nowej technologii, nowych system�w produkcji i dystrybucji. R�wnie� w �yciu dziecka i rodziny miejsce telewizji ulega dzisiaj wyra�nym przemianom, przestaje by� ona podstawowym �r�d�em informacji i rozrywki, a staje si� jednym z wielu elektronicznych �rodk�w przekazu. Coraz wi�cej rodzin ma mo�liwo�� ogl�dania program�w emitowanych przez telewizj� krajow�, publiczna ale r�wnie� prywatna lokalna telewizj� satelitarna kasety video.Telewizja zaw�adn�a �yciem bardzo wielu dzieci i ich rodzic�w, podporz�dkowa�a sobie rozk�ad ich zaj�� w ci�gu dnia, burz�c niejednokrotnie jego struktur�, przyci�gaj�c i zatrzymuj�c codziennie na wiele godzin cz�onk�w rodziny przed telewizorem.Coraz cz�ciej dzieci�stwo wsp�cze�nie �yj�cych dzieci okre�lane bywa mianem dzieci�stwa telewizyjnego, poniewa� wyznaczane i kszta�towane jest ono przez codzienne, wielogodzinne ogl~danie przez nich telewizji, a tak�e przez funkcje, jakie pe�ni w ich �yciu. Daje ona dzieciom szans� Iroznawania �wiata ukazywanego na szklanym ekranie, przyswajania wiee�zy o nim, ale tak�e, co wydaje si� istotne dla kszta�tu tego dzieci�stwa, unzc�yt,niczenia w olbrzymim, �wiatowym procesie socjokulturowym.f)dbi�r telewizji przez dziecko rozpoczyna si� w domu rodzinnym i t,rwn przez ca�y okres jego dzieci�stwa i m�odo�ci. Telewizja, jako intey,n"Inr,. cz�� �ycia rodzinnego, towarzyszy stale rodzicom i ich dzieciom w c~liwilawch odpoczynku, relaksu i podczas zaj�� domowych, co nie mo�e p>z�Hl;vwa� bez okre�lonych skutk�w dla jej odbiorc�w.Inl,cresuj�ce wi�c i wa�ne z punktu wid2enia pedagogicznego staje si� pc>zn,rnie na drodze bada� empirycznych zagadnie� zwi�zanych z funkrjonow:�.nie telewizji w rodzinie. Wskazanie na mo�liwo�ci pozyskanin..jej w wychow:r.niu rodzinnym staje si� niezb�dne, szczeg�lnie dzisiaj, kiedyrodzina n�kana jest r�nymi zagro�eniami natury ekonomicznej, spo�ecznej, wychowawczej, ale tak�e wobec s�abn�cej, na skutek m.in. rozwoju �rodk�w masowego przekazu, pozycji szko�y jako podstawowego �r�d�a informacji dla dzieci.Dotychczasowe badania, prowadzone w ramach pedagogiki spo�ecznej, nie odpowiedzia�y jednak na wiele pyta� dotycz�cych telewizji w rodzinie i w �yciu dzieci w m�odszym wieku szkolnym, podejmowane by�y bowiem sporadycznie. Brak jest przede wszystkim bada�, kt�re by kompleksowo ujmowa�y funkcjonowanie telewizji w rodzinach, pokazywa�y miejsce i rol�, jaki spe�nia ona w wychowaniu rodzinnym.Celem tej pracy jest uchwycenie relacji zachodz�cych mi�dzy rodzicami i dzie�mi podczas wsp�lnego, rodzinno - domowego odbioru telewizji i na tym tle pokazanie roli, jak� pe�ni ona w rodzinie.Praca jest pr�b� poszukiwania odpowiedzi na pytania: jak funkcjonuje telewizja w rodzinach zr�nicowanych spo�ecznie i kulturowo, czy i w jakim zakresie wspomaga ona wychowanie rodzinne oraz jakie stwarza zagro�enia dla rodziny. Odpowiedzi na postawione pytania poszukuj� w dotychczasowym dorobku empirycznym i refleksji teoretycznej oraz w badaniach w�asnych. Oba te podej�cia dope�niaj� si� nawzajem i umo�liwiaj� mi weryfikacj� przyj�tych w pracy za�o�e�.Konstrukcj� logiczno - merytoryczn� pracy tworzy siedem rozdzia��w. Dwa pierwsze wskazuje kierunki i zakres zainteresowa� teoretycznych i empirycznych badaczy zajmuj�cych si� problematyk� telewizji w �yciu dzieci i rodziny. Rozdzia� trzeci zawiera teoretyczne i metodologiczne przes�anki podj�tych przeze mnie bada�. Wyja�niam tu w oparciu o pi�miennictwo naukowe podstawowe kategorie analizy, nast�pnie omawiam problematyk� i procedur� podj�tych bada�. Rozdzia� czwarty dotyczy rodzinno - domowego odbioru telewizji oraz udzia�u rodzicciw w c~rganizowaniu tego procesu. W nast�pnym rozdziale (pi~tyrn) prr,c�dstawiam wyniki bada� na temat mo�liwo�ci pozyskania telewii,ji w ~>rocesie wychowania rodzinnego poprzez analiz� funkcji, jakie spe��ni;r ona w �yciu dziecka oraz jej roli w rodzinie. Rozdzia� sz�sty pracy wakazuje na zagro�enia, jakie telewizja stwarza rodzinie. Ornawiarrmickture przejawy ujemnego oddzia�ywania telewizji na dziecko i na funkcjonowanie wychowawcze rodziny, wskazuj�c na dezorganizacj� rycia rodzinnego, dezintegracj� rociziny, "zast�powanie" przez telewizj� rodzic�w w wype�nianiu przez nich wielu funkcji opieku�czo - wychowawczych. W zako�czeniu pracy formu�uj� wnioski wynikaj�ce z analizy wynik�w bada�. Ta cz�� pracy zawiera nnwrrie� zasady funkcjonowania telewizji w rodzinie, a tak�e pewne sugestie i propozycje dotycz�ce roli, jak� rodzina i szko�a spe�nia� powinny yr'l,y~(u~<)WIIj�c dzieci do selektywnego, aktywnego odbioru telewizji.I. �rodowisko rozwojowe dziecka - jako poszerzaj�ca si� poprzez mass media przestrze� �yciowa1. Edukacja r�wnoleg�a (nieszkolna), jej miejsce i rola w �yciu dzieckaWsp�czesne wychowanie dzieci na ca�ym niema... [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Wątki
|