|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
J. Culler: Co to jest literatura i czy pytanie to ma jakiekolwiek znaczenie
- nie ma sensu pytać, co to jest literatura, bo 1) teoria przejmuje pojęcia z różnych dziedzin „nieliterackich”, 2) istnieje literackość zjawisk nieliterackich; - przed rokiem 1800 – literatura to „piśmiennictwo”, „wiedza książkowa”; - od 1800 (pani de Staël O literaturze) – literatura jako fikcja pisarska; - literatura – to, co dane społeczeństwo uważa za literaturę – zbiór tekstów, zaliczanych w poczet dzieł literackich; - literaturę cechuje brak znaczenia praktycznego, ma skupiać uwagę i skłaniać do refleksji; - wypowiedź wyrwana z kontekstu, pozbawiona swojej pierwotnej funkcji, może być interpretowana jako literatura; - literatura – akt mowy, / zdarzenie tekstualne budzące uwagę szczególnego rodzaju; różni się od innych aktów mowy – udzielania informacji, zadawania pytań, składania obietnic.
Literatura jako wysuwanie na I plan języka: - na ogół czytelnik zauważa szczególne uporządkowanie języka wtedy, gdy tekst się uzna za literacki, nie odwrotnie.
Literatura jako integracja języka: - tekst, w którym język jest najważniejszy, niekoniecznie musi być dziełem literackim.
Literatura jako fikcja: - fikcyjność – to nie tylko postacie i wydarzenia, - kontekst fikcji literackiej zostawia otwarte pole dla rozważań, czego ta fikcja dotyczy.
Literatura jako przedmiot estetyczny: - Kant: „celowość bez celu”, - pomost między światem materialnym i duchowym.
Literatura jako twór intertekstualny i autoteliczny: - dzieła tworzone są z innych dzieł - intertekstualność, - dzieło istnieje poród innych tekstów dzięki relacjom, w jakich do nich pozostaje, - autoteliczność – dzieło o innych dziełach, o próbach naśladowania ich formy itp.
Te właściwości dzieła literackiego są też konsekwencją ujmowania czegoś jako literackiego.
- literackość literatury może polegać na napięciu, interakcji między materiałem językowym a konwencjonalnym wyobrażeniem czytelnika na temat tego, co to jest literatura; - żadna z właściwości nie jest ostatecznie definiująca; - uniwersalizm literatury i rola w kształtowaniu świadomości narodowej; - literatura miała być szczególnym rodzajem piśmiennictwa, którego zadanie to cywilizowanie różnych warstw społecznych; - literatura ma wzywać do bezinteresowności, uczyć wrażliwości i sztuki wnikliwej obserwacji; - może być narzędziem ideologicznym, może ideologię demaskować; - ułatwia nawiązanie kontaktu ze światem, ale i wywołuje pragnienie czegoś nowego; - instytucja umożliwiająca powiedzenie wszystkiego, co można sobie wyobrazić, potrafi dowieść bezsensu tego, co uważano za sensowne, może zakwestionować zasadniczość dowolnego pojęcia; - domena działalności elity kulturalnej, „kulturalny kapitał”; - krytykuje i demaskuje nakładane przez siebie ograniczenia. ... [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Wątki
|