|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Józef Ignacy Kraszewski „Bruhl”
1) Powieści saskie Kraszewskiego - Zainteresowanie wiekiem XVIII – życie, obyczaje, wydarzenia poliotyczne, - Wydawnictwa źródłowe, studium historyczne – „Polska w czsie trzech rozbiorów” – XVIII wiek,
Cykle powieści v epoka saska – podyt w Dreźnie, czytanie dzieł historycznych i badania archiwalne – dzieje Polski i Saksonii w Unii wettyńskiej (panowanie Wettynów) - - Herod baba – 1872 rok awanturniczo - kryminalnej Trylogia na tle dziejów Saksonii - - Bruhl – 1874 rok pierwiastek historyczny nad - Z siedmioletniej wojny – 1875 rok anegdotycznym
- Starosta warszawski – 1877 rok sprawy polskie, życie prywatne i - Na bielskim zamku – 1822 rok stosunki społeczne
v epoka stanisławowska
2) Źródła historyczne Bruhla - teoria sprzeciwu wobec wprowadzenia do literatury tematów związanych ściśle z historią, - Bruhl jest odstępstwem od wcześniejszej historii – figury pierwszoplanowe i epizodyczne wzięte z historii, treść wokół dziejowych wydarzeń, - Akcja powieści – schyłek rządów Augusta II, pierwsze lat rządów jego następcy (Stanisław Leszczyński) - Akcja poprzedzona prologiem, ukazuje pierwsze kroki przyszłych współzawodników – Bruhla i Sułkowskiego – rysy bohaterów - Dziesięć lat później eks-paziowie rywalizują o władzę, zajmując na dworze wysokie stanowiska - Kiedy umiera August II, Sułkowski ciesząc się łaskami następcy, wyrasta na właściwego władcę Saksonii, - Bruhl utrzymuje się na powierzchni dzięki nieopatrzności rywala, sfałszowanemu listowi zmarłego króla, wyznaczającego go na władcę, jako wiernego sługę władcy, poleca on Bruhla swemu synowi - Wpływowe czynniki przeciwko faworytowi – Sułkowskiemu Ø Ambasada austriacka dowiaduje się o zamachu Sułkowskiego, przygotowanym na całość dzierżaw habsburskich Ø Kościół katolicki – spowiednik królewski Guarini dążąc do całkowitego opanowania Augusta, obawia się rządów ministra – niezbyt gorliwego katolika i zwolennika nie mieszania się księży do spraw państwowych Ø Doprowadza to do usunięcia go z dworu Ø Król zostaje podburzony przez królową Marię Józefę i kochanki króla pani Bruhlowej Ø Zapewnia to Bruhlowi dominujące stanowisko
- koniec dzieła – epilog – rywale spotykają się na w zaczątkach wojny siedmioletniej – bój na słowa, zwycięża Sułkowski
Postać Bruhla - barwy ujemne – obłudnik, egoista, oszust, rujnuje Saksonię, dla zaspokojenia własnej nienasyconej chciwości, - minister w historii zjednujący sobie współczesnych - główne rysy charakteru Bruhla wziął pisarz z bezimiennego dzieła z 1760 roku „Leben und Charakter des Grafens von Bruhl” – domniemany autor kameralista Jan Henryk Bogusław Justi – podczas wojny siedmioletniej, służył Prusom i zachowaniu dobrego imienia Fryderyka Wielkiego, który zniszczył Saksonie i zwalił winę na Bruhla – maska rzekomej cnoty i zasługi – odstraszający przykład – nieuczciwy i wszechwładny minister - Bruhl miał dar oszukiwania i zjednywania sobie ludzi - Z J.H.B. Justiego wziął Kraszewski konstrukcję intrygi powieściowej, szereg motywów epizodycznych – pochodzenie i początki Bruhla, dwór Sułkowskiego, satyryczny medal przeciw rządom paziowo-lojalskim, romansie króla i Bruhlowej - Drugim utworem, którego konstrukcja dała początek Bruhlowi był „Geschichte der deutchen Hofe seit der Reformation” Edwarda Vehse – 1854 rok – życie dworów niemieckich ze strony obyczajowo-anegdotycznej - większość faktów historycznych – dosłowne cytaty, tytulatura ministra, widowiska drezdeńskie, nazwiska aktorów Postaci z utworu Vehsego powielone przez Kraszewskiego - założyciel gminy religijnej z braci morawskich – Zinzendorf - powiernik Sułowskiego – Ludovici - radcowie Globig, Loss, Stammer - szambelan Watzdorf - dziennikarz Erell - kompozytor Hasse i żona Faustyna Bordoni, jej rywalka Teresa Albuzzi
Młodość i podróże królewicza Fryderyka Augusta - charakter króla i królowej - kariera Bruhla – zwycięstwo nad Fleurym, Manteufflem i innymi rywalami; romans z hrabiną Moszyńską i Teresa Albuzzi - Kraszewski w Bruhlu okazał się człowiekiem „jednej książki” – rozległość i gruntowność studiów
Justi – Bruhl jako narzędzie przeciw Sułkowkiemu z pomocą królowej i Guariniego Kraszewski – Bruhl jako narzędzie polityki rzymsko-habsburskiej
Depesza, list króla Augusta II Justi – Bruhl nie mógł zredagować depeszy, zastępując zręcznie pijanego Pauliego, bo nie miał zdolności dyplomatycznych Kraszewski – Bruhl upija Pauliego, wychodzą jego charakterystyczne rysy
Vehse – nie wyjaśnia zesłania Watzdorfa do Konningsteinu, a Moszyński, Bordoni, Albuzzi to figuranci bez własnej filozofii Kraszewski zesłanie Watzdofra łączy z sprawą szyderczego medalu i tragicznej miłości młodego szambelana do Frani Kolowrathówny Moszyński, Bordoni, Albuzzi – przekonujące postaci
3) Motywy historyczne powieści - wszechstronny i wierny obraz epoki - przepych życia dworskiego i nędza niższych warstw społecznych - świetność poczynań kulturowo-arystokratycznych / rozkład obyczajowo-moralny - walka Bruhla i Sułkowskiego – oś akcji około, której występują motywy o ogólniejszym znaczeniu dla utworu
Miejsce akcji absolutystyczne państewko niemieckie XVIII wiek
Główny plan wydarzeń - szeroko odmalowany wizerunek życia dworskiego - - dwór – zabawa, trwonienie dochodów publicznych sprzeciw społeczeństwa - ministrowie, biurokracja – rujnują kraj - ucisk społeczny – fortuny i znaczenie Bruhlów i Hennickech - wojujący katolicyzm – Zakon Jezuicki – podbój Saksonii / zwycięstwo Bruhla - ruch religijny Braci Morawskich – reakcja przeciw zeświecczeniu protestantów i Jezuitów – świętość życia - końcowa scena – Bruhl wyznaje, że jest narzędziem w ręku wyższych potęg - Bruhl – karierowicz, intrygant - Guarini – spowiednik króla Augusta II – cechy zakonu jezuickiego – oportunista, polityka jest dla niego ważniejsza od moralności
4) Artyzm i technika - Bruhl – oskarżenie demoralizacji i tyranii / stanowisko Józefa Ignacego Kraszewskiego – przeciwnika „stańczyków” - Odkłonienie rozkładu ówczesnego porządku społecznego życia dworskiego - Ukazanie na tle przepychu łowów królewskich, ciemiężonych nizin społecznych - Postaci powieści – dwojakie oblicze / maski nakładane na rzeczywiste oblicza - Jezuici myślą o podburzeniu duchowieństwa luterańskiego, przeciwko ewangelicznemu i świątobliwemu zakonowi Braci Morawskich - Zły Jezuita Guarini, kontrast z uczonym ascetą Voglerem - Kompozycja zwarta – uwypuklająca zasadnicze motywy powieści - Akcja utworu – prostota i naturalność - Postaci tajemnicze – działają na ciekawość czytelnika / maska i jej odsłonięcie - Bogactwo i różnorodność motywów - Pierwiastek komizmu – Guarini do Augusta na temat brzemienia obowiązków państwowych jako lekarstwo – rozrywka – przykład Jana Potmos i jego hodowanej kuropatwy - Sceny zbiorowe i dialogi – maskarada na zamku, przedstawienie w operze, rozmowy Bruhla i Watzdorfa (dowcip i sarkazm) - Sceny wydobywające głębsze momenty psychologiczne – kuszenie Augusta obrazem o „treści mitologicznej”, ekstaza religijna Bruhla - Brak komplikacji osobowości postaci utworu – brak rozwoju i przeobrażenia - Sułkowski i Bruhl – uważają się za panów świata - August III – dwoistość natury – władca marionetka, spokojny zamknięty w sobie i zawarta w nim iskierka majestatu i uczciwości - Pełne plastyki i prawdy postaci kobiece - Bruhlowa i Maszyńska – damy ancien regimu w każdym calu - Kobiety ze świata operowego – Bordoni i Albuzzi – kłótliwe, małostkowe, ale i uczuciowe, zdecydowanie bardziej niż damy - Życie dworskie – brak czysto ludzkich uczuć - Plastyka postaci wyrażona jest w charakterystyce fizjonomii i zachowania - Bruhl – elegancja, uprzejmość - Guarini – często cytuje włoskie przysłowia - Ciąg: sytuacje – opis – odsłanianie człowieka - Słaba strona – styl i język utworu – występuje sporo błędów językowych
... [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Wątki
|