|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
JAN JAKUB ROUSSEAU (1712-1778)
J. J. Rousseau wywarł największy wpływ na współczesną pedagogikę.
Urodził się w 1712 roku w Genewie, jego ojciec był zegarmistrzem a matka osierociła go gdy miał 8 dni. Jego wychowaniem zajęła się ciotka, która go rozpieszczała. Trwało to do 10 roku życia Rousseau, wówczas jego ojciec musiał uciekać. Od tego czasu Jakub przebywał u różnych osób. Rousseau nigdy nie chodził do szkoły. Czytał to co inni mu dali. Imał się różnych zawodów m.in. był grawerem. W wieku 18 lat związał się z kobietą Hrabiną de Warens. Pod jej wpływem przyjął chrzest i chciał wstąpić do zakonu. Dzięki niej miał lepszy dostęp do dworu. Rousseau i Hrabina de Warnes byli kochankami przez jakieś 10 lat. Później Rousseau wyjechał do Francji i związał się z kobietą o imieniu Teresa. Urodziła mu ona pięcioro dzieci, które Rousseau oddał do przytułku (później tego żałował). W 1749 roku Akademia Nauk w Dijon ogłosiła konkurs literacki na temat tego czy człowiek dzięki rozwojowi nauk i sztuk staje się lepszy. Rousseau wziął udział w tym konkursie (stwierdził, że rozwój powoduje, że człowiek staje się gorszy). Jego odpowiedź wydrukowano w 1950 roku i przyniosła mu sławę. Pojawiły się następne jego dzieła m.in. „Nowa Heloiza” – krytyka ówczesnych stosunków społecznych, „Umowa społeczna” – Rousseau opowiada się w niej
za monarchą, „Emil czyli o wychowaniu” w 1762 roku.
Po wydrukowaniu „Emil czyli o wychowaniu” Rousseau został uznany za wroga publicznego, trafił do więzienia, został wyjęty spod prawa. Następnie wyjechał z Francji do Anglii. Wprowadzono zakaz drukowania Emila a w Genewie spalono ją.
„EMIL CZYLI O WYCHOWANIU” składa się z 2 tomów, 700 stron i 5 ksiąg. Jest to traktat pedagogiczny. Rousseau prowadzi swoisty dialog z czytelnikiem. Bohaterem jest chłopiec o imieniu Emil, który ma swojego wychowawcę.
5 KSIĄG ODPOWIADA 4 ETAPOM W ŻYCIU EMILA:
1 Księga - NIEMOWLĘCTWO (0-3 lat) 2 Księga – DZIECIŃSTWO (3-12 lat) 3 Księga – CHŁOPIEŃSTWO (12-15 lat) 4 Księga – MŁODZIEŃCZOŚĆ (15-18 lat) 5 Księga – dotyczy Zofii (narzeczona Emila) 18-20 lat
NIEMOWLĘCTWO (0 – 3) – Rousseau pokazuje w tej księdze jak działać
w wychowaniu. Wychowawcą Emila jest jego matka. Emil jest arystokratą a arystokratki nie zajmowały się dziećmi (do tego celu wynajmowane były tzw. mamki), więc dlatego były takie ważne. Rousseau mówi, że dziecko ma wychowywać matka i ma je karmić piersią. Do dzieci nie należy zbyt wiele mówić, nie zalewać ich potokiem słów (dygresja: Rousseau był zafascynowany Spartą). Dziecka nie należy krępować (nie należy owijać go zbyt ciasno w pieluszki, becik itp.) Dziecko ma się rozwijać w swobodzie. Nie należy się nad dzieckiem rozczulać i dostarczać mu swobodę ruchu.
0 -3 nie należy dziecka w ogóle uczyć tylko dostarczać mu pokarmów prostych.
DZIECIŃSTWO (3 – 12)
Emil zostaje odebrany matce i powierzony wychowawcy czyli Rousseau (wychowawca – przyjaciel ojca). W tym okresie dziecko zostaje wywiezione na wieś (wraz z wychowawcą). Na wsi dziecko wychowuje się w skromnych warunkach.
3 – 12 nie należy dziecka niczego uczyć, dziecko ma się wybiegać
W tym czasie stosujemy wobec dziecka WYCHOWANIE NEGATYWNE:
1. wychowawca nie dopuszcza do dziecka złych wpływów z zewnątrz, wychowawca nie pozwala dziecku na kontakt z cywilizacją, kulturą; należy chronić dziecko przed mentalnością lokajstwa, agresją itp. 2. wychowawca nie ingeruje w dobrą naturę dziecka – trzeba się powstrzymać od napominania, oskarżania itp.
WYCHOWANIE NEGATYWNE:
· Nie dopuszcza Wpływu z zewnątrz
· Nie ingerue w dobrą naturę dziecka
Np. dziecko wybija szybę – nie krzyczeć i nie wstawiać szyby; poczekać aż przyjdzie zima i dziecko samo poprosi by wstawić szybę.
CHŁOPIEŃSTWO (12-15) – okres szkoły
Emil uczy się. Rousseau twierdzi, że w ciągu trzech lat dziecko powinno przerobić materiał ze szkoły podstawowej i średniej.
Emil nie uczy się z podręczników tylko z obserwacji przyrody. Geografia i astronomia – dziedziny, które Emil powinien poznać. Emil uczy się także czytać i pisać. W tym czasie trzeba dziecku przekazać relacje między przedmiotami (geografia i astronomia) Dobrze by było żeby dziecko nauczyło się też jakiegoś zawodu.
MŁODZIEŃCZOŚĆ (15-18) – jest to okres przeznaczony na wychowanie
moralne i religijne. Emil jest gotów aby pokazać mu relacje między osobami.
Trzeba przekazać dziecku wiedzę z dziedziny historii, religii i estetyki. Ta wiedza ma ukształtować człowieka. Historia – ma za zadanie kształtowanie uczuć Emila. Religia – ma za zadanie kształtowanie sfery seksualnej (zgodnej z naturą); religia deistyczna i sensualistyczna (deizm – pogląd: Bóg stworzył świat ale się nim nie interesuje; sensualizm – przekonanie, że tego Boga można znaleźć we własnych uczuciach, we własnym sercu) – to doktryna chrześcijańska (deizm i
sensualizm). Estetyka – nauczenie Emila dobrych manier.
18 ROK ŻYCIA - EMIL W PEŁNI UKSZTAŁTOWANY
V księga – poświęcona Zofii. Zofia – arystokratka, biedniejsza niż Emil. Została wychowana według podobnego programu, nie jest bardziej wykształcona niż Emil; odznacza się uległością, wdziękiem, jest świetną gospodynią domową, potrafi bawić towarzystwo, jest ozdobą Emila. Pobierają się w Paryżu, wyjeżdżają na wieś, rodzą się im dzieci, którym będzie potrzebny wychowawca.
ANTROPOLOGIA JANA JAKUBA ROUSSEAU I JEGO WIZJA CZŁOWIEKA
Rousseau twierdzi, że człowiek jest z natury dobry. Genewa – Rousseau tam się urodził, dominował tam Kalwinizm.
Myślenie Kalwinistów – człowiek z natury jest zły ale poprzez przyjaźń z Jezusem może zbliżyć się do Boga. Koncepcja Katolicka – człowiek jest w połowie dobry i zły (grzech pierworodny) KONCEPCJA ROUSSEAU – człowiek jest z natury dobry. Człowiek jest z natury dobry więc dziecko jest dobre, rozwinie się optymalnie jeśli pozostawi się go w spokoju.
W dobrym dziecku Rousseau dostrzega MIŁOŚĆ SAMEGO SIEBIE (amour de soi) – podstawowa samoakceptacja. Pod wpływem cywilizacji miłość samego siebie przeradza się w MIŁOŚĆ WŁASNĄ (egoizm, egocentryzm). Egoizm ten przejawia się w dwóch sprawach: 1. człowiek zaczyna grać, przestaje być autentyczny, przejmuje mentalność lokai, nakłada maski; 2. człowiek zaczyna poniżać drugich ludzi, żeby na ich tle wypaść lepiej, traktuje ich jako środek do osiągnięcia celu, uprzedmatawia ich, robi z nich narzędzia.
IMMANUEL KANT – imperatyw kategoryczny – postępuj zawsze tak aby człowieczeństwo zarówno w sobie jak i drugim człowieku traktować jako cel a nie środek do osiągnięcia celu.
KOGO WYCHOWYWAĆ?
Wychowywać należy dzieci zdrowe, z arystokracji, wychowywać należy tych którzy będą w przyszłości rozkazywać.
JAKI JEST NAUCZYCIEL?
1. osoba zestrojona z naturą, lubiąca przyrodę: - kocha naturę, przyrodę, - dostosowuje się do natury dziecka, współgra z naturą dziecka. 2. wychowawca odznacza się ogromną cierpliwością, jest dyskretny, nie przyspiesza. 3. wychowawca jest przewodnikiem po świecie wiedzy, który wycofuje się kiedy dziecko zaczyna działać. 4. relacja między wychowawcą a dzieckiem powinna być swobodna i nacechowana zaufaniem.
ECHA PUBLIKACJI „EMILA”:
- Ukazał się w 1762 roku – Rousseau przypomniał o dziecku - Uniwersytet w Paryżu potępił 50 zdań z „Emila”. - Papież Klemens XIII podziękował Uniwersytetowi za to potępienie. - W Genewie „Emila” spalono. - zaczęły powstawać inne dzieła o dzieciach i ich świecie. Zaczęły powstawać książki w których tezy były przeciwstawne tezom w „Emilu”,
Przed śmiercią Rousseau napisał „Wyznania”, które czytał na spotkaniach ale tego też mu zabroniono.
Genewa przyznała się do Rousseau (swojego obywatela) 50 lat po jego śmierci. W 1912 roku powstał Uniwersytet imienia Rousseau. W Polsce znane były pisma polityczne Rousseau oraz „Emil”, którego I Polskie wydanie pojawiło się w 1930r.
UWAGI KRYTYCZNE WOBEC JANA JAKUBA ROUSSEAU
1. książka zawiera mnóstwo niedociągnięć i błędów m.in. negatywne wychowania i że do 12 roku życia dziecka nie należy uczyć czytać ani
pisać.
2. zbytnio schematyczny podział wieku rozwojowego dziecka; nic nie robić z wychowaniem.
POZYTYWNE:
1. dzieciństwo jest czymś dobrym w życiu dziecka, żeby pozwolić dziecku aby było dzieckiem, pozwolić wyszaleć się, hałasować, dzieciństwo pełnowartościowym okresem rozwoju. 2. kształtowanie i wychowanie powinno się zaczynać od doświadczania bezpośredniego dziecka ze światem. 3. dzieciństwo składa się z różnych faz.
Literatura: - „Emil czyli o wychowaniu” Wrocław Ossolineum 1955, Jan Legowicz - Stanisław Kot „Historia Wychowania” 1996, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Tom II, str. 10-25 - G.L. Gutek „Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji” Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk 2003, str. 69-81 [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Wątki
|